کود و نقش آن در کشاورزی
کودها، مواد مغذی هستند که به خاک و گیاهان اضافه میشوند تا رشد و بازدهی آنها افزایش یابد. در کشاورزی، کودها برای جبران کمبود مواد معدنی و مغذی خاک استفاده میشوند و به عنوان تغذیه مکمل گیاهان به کار میروند.
به عبارتی نقش اساسی کودها در کشاورزی موجب شده تا مزایای زیادی برای خاک و گیاهان به همراه داشته باشند. از مزایای اصلی کودها برای کشاورزی، میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
1- تامین مواد مغذی ضروری برای گیاهان
کودها عناصر ضروری مانند نیتروژن، فسفر، و پتاسیم (ماکروالمنتها) و همچنین عناصر کممصرف مانند آهن، روی، مس، و منگنز (میکروالمنتها) را تامین میکنند که برای رشد سالم و بهینه گیاهان لازم هستند.
این عناصر به ساختار و عملکرد بهتر گیاه کمک میکنند و در تولید کلروفیل، فتوسنتز و متابولیسم گیاه نقش اساسی دارند.
2- افزایش بهرهوری و کیفیت محصولات
استفاده از کودهای مناسب باعث افزایش تولید محصول و بهبود کیفیت آنها میشود. بهعنوان مثال، کودهای نیتروژنی باعث رشد سریعتر و افزایش حجم شاخ و برگ گیاهان میشوند، در حالی که کودهای پتاسیمی به بهبود طعم، رنگ و استحکام میوهها و سبزیجات کمک میکنند.
این موضوع باعث میشود که در زمینه فروش کود کشاورزی، تولیدکنندگان بتوانند محصولات با کیفیتتری به بازار عرضه کنند.
3- بهبود ساختار خاک و افزایش مواد آلی
کودهای آلی و زیستی، مانند کمپوست و کود دامی، علاوه بر تامین مواد مغذی، تامین کننده مواد آلی خاک نیز هستند. مواد آلی به بهبود ساختار خاک، افزایش ظرفیت نگهداری آب و تهویه بهتر خاک کمک میکنند.
با گذشت زمان، استفاده منظم از کودهای آلی باعث افزایش مواد آلی خاک و در نتیجه تقویت میکرو ارگانیسمهای مفید خاک میشود.
4- افزایش مقاومت گیاهان در برابر بیماریها و شرایط نامساعد
کودها، به ویژه کودهای حاوی پتاسیم، به گیاهان کمک میکنند تا در برابر بیماریها، آفات و شرایط آبوهوایی نامساعد مانند خشکی و سرما مقاومت بیشتری داشته باشند.
پتاسیم به تنظیم فشار اسمزی در سلولهای گیاهی کمک کرده و استحکام سلولها را افزایش میدهد که موجب میشود گیاه در برابر تنشهای محیطی مقاومتر شود.
5- اصلاح pH خاک
کودها میتوانند به تنظیم pH خاک کمک کنند. برخی از کودها، مانند کودهای آهکی، میتوانند اسیدیته خاک را کاهش دهند و آن را برای گیاهانی که به pH خنثی یا کمی قلیایی نیاز دارند، مناسبتر کنند.
تنظیم pH خاک به بهبود جذب عناصر غذایی توسط ریشههای گیاه کمک میکند و باعث رشد بهتر گیاهان میشود.
6- کاهش فرسایش و حفظ حاصلخیزی خاک
استفاده از کودها، بهویژه کودهای آلی، به حفظ و بهبود کیفیت خاک کمک میکند. این کودها با افزایش فعالیت میکرو ارگانیسمهای خاک، موجب تثبیت مواد مغذی در خاک شده و از فرسایش خاک جلوگیری میکنند.
همچنین، کودهای آلی به بهبود تراکم خاک کمک میکنند و موجب محافظت خاک از فرسایش در برابر باد و باران میشوند.
7- کاهش هزینههای تولید در درازمدت
هرچند ممکن است در ابتدا هزینه خرید کود بالا باشد، اما به مرور زمان، افزایش بهرهوری و تولید محصولات با کیفیت بیشتر، هزینههای تولید را کاهش میدهد.
به ویژه با استفاده از کودهای آلی و زیستی که به حفظ و بهبود کیفیت خاک کمک میکنند، میتوان در طولانیمدت از هزینههای مرتبط با خاک فرسوده و کمحاصل جلوگیری کرد.
8- افزایش سرعت رشد گیاهان
کودهای نیتروژنی تاثیر مستقیمی روی سرعت رشد گیاهان دارند، زیرا نیتروژن یکی از اجزای اصلی پروتئینها و کلروفیل است که در فتوسنتز نقش حیاتی دارد.
استفاده از کودهای نیتروژنی در زمانهای مناسب باعث رشد سریعتر و تشکیل بهتر برگها و شاخهها میشود و رشد گیاه را به طور چشمگیری افزایش میدهد.
9- حفظ و تقویت تنوع زیستی خاک
کودهای آلی و زیستی میتوانند به حفظ و تقویت تنوع زیستی خاک کمک کنند. این کودها باعث افزایش جمعیت میکروارگانیسمهای مفید خاک میشوند که در تجزیه مواد آلی و چرخه مواد مغذی نقش دارند. این موضوع باعث تقویت اکوسیستم خاک و فراهم شدن محیطی سالمتر برای رشد گیاهان میشود.
10- کاهش وابستگی به آفتکشها و سموم شیمیایی
کودهایی که مقاومت گیاهان در برابر بیماریها و آفات را افزایش میدهند، میتوانند نیاز به استفاده از آفتکشها و سموم شیمیایی را کاهش دهند.
بهویژه کودهای پتاسیمی و کلسیمی میتوانند آسیبپذیری گیاه در برابر عوامل بیماریزا را کاهش دهند و کشاورز را از استفاده بیرویه سموم بینیاز کنند. این امر موجب کاهش هزینهها و بهبود سلامت محصول نهایی میشود.
10 تامینکننده برتر کود شیمیایی و کشاورزی در ایران
در ایران، شرکتهای زیادی در زمینه تولید کود کشاورزی و شیمیایی و یا تامین آن فعالیت دارند. در جدول زیر، تعدادی از برترین تامین کنندگان کود کشاورزی قابل مشاهده است.
1 | کیمیا پارس شایانکار |
2 | شرکت سبز گستر آسیا |
3 | شیمیکو |
4 | شرکت اطلس کشت سپاهان |
5 | فروشگاه گلباران سبز گیلان |
6 | شرکت تولیدی کود زعیم |
7 | پرهام شیمی |
8 | پتروشیمی خراسان |
9 | شرکت خدمات حمایتی کشاورزی ایران |
10 | کود کیمیا کاشت اطلس |
معرفی و انواع کود کشاورزی
به طور کلی کودهای کشاورزی به سه دسته اصلی کودهای شیمیایی، آلی و زیستی تقسیم میشوند که در ادامه به آنها میپردازیم.
کودهای شیمیایی
این دسته از کودها که از مواد معدنی و ترکیبات شیمیایی ساخته میشوند معمولا دارای غلظت بالایی از عناصر غذایی هستند و سریعتر در دسترس گیاه قرار میگیرند. با این حال، استفاده بیرویه از کودهای شیمیایی ممکن است به خاک و محیط زیست آسیب برساند.
این کودها به طور کلی به سه دسته اصلی کود نیتروژنی یا ازتدار، کود فسفر و کود پتاسیمی (کود پتاس و سولوپتاس) طبقهبندی میشوند. کود کشاورزی NPK نمونهای از کودهای شیمیایی است که حاوی سه ماده اصلی نیتروژن ، فسفر و پتاسیم جهت رشد گیاه است.
از دسته کود NPK، کود سه بيست (کود 202020)، به عنوان کود کامل، حاوي مقدار مساوي از هر کدام از عناصر ياد شده است.
کود سفید
کود شیمیایی سفید به دستهای از کودهای نیتروژنی اشاره دارد که معمولا حاوی آمونیاک یا نیترات هستند و به دلیل داشتن رنگ سفید یا خلوص بالا به این نام شناخته میشوند.
از مهمترین کودهای سفید میتوان به کود اوره، نیترات آمونیوم و سولفات آمونیوم اشاره کرد.
این دسته از کودها در افزایش رشد و تولید شاخ و برگ گیاه، بهبود عملکرد محصول و اصلاح خاکهای قلیایی موثر هستند.
کود سیاه
کود شیمیایی سیاه به دستهای از کودها اطلاق میشود که حاوی فسفر و مواد آلی هستند و به دلیل رنگ تیره و خاکستری متمایل به سیاه خود، به این نام شناخته میشوند.
این کودها معمولا به بهبود ساختار خاک، توسعه ریشهها و بهبود عملکرد کلی گیاه کمک میکنند. سوپرفسفات از نوع ساده و تریپل، دیآمونیوم فسفات و کودهای آلی هیومیک نمونههایی از کود شيميايي سياه هستند.
کودهاي آلي
این دسته از کودها به کود ارگانیک معروف هستند؛ زیرا از مواد طبیعی و ارگانیک حاصل میشوند و شامل مواد تجزیهپذیر طبیعی مانند بقایای گیاهی ، فضولات دامی، کمپوست و مواد طبیعی دیگر هستند.
این کودها به تدریج مواد مغذی را به خاک اضافه کرده و ساختار خاک و فعالیتهای میکروبی را بهبود میبخشند.
از انواع کودهاي آلي که در طبقهبندی کود کشاورزی ارگانیک قرار دارند، ميتوان به کود دامي (کود حیوانی، کود مرغی و کود ماهی)، کود کمپوست (کود جلبک دریایی) و کود ورمی کمپوست اشاره کرد.
کودهای زیستی
کودهای زیستی یا بیولوژیک شامل موجودات زنده میکروبی هستند که میتوانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم مواد مغذی را برای گیاهان فراهم کنند.
این کودها از میکروارگانیسمهایی مانند باکتریها، قارچها و جلبکها تشکیل شدهاند که در فرآیندهای زیستی مانند تثبیت نیتروژن، حل فسفات و تحریک رشد گیاهان نقش دارند.
کودهای ماکروالمنت و میکروالمنت
کودهای میکروالمنت و ماکروالمنت مربوط به دستهبندیهایی از عناصر شیمیایی و مغذی است که به ترتیب، به مقدار کم و زیاد مورد نیاز گیاهان اشاره میکنند.
هر دو گروه این عناصر برای رشد، توسعه و عملکرد گیاهان ضروریاند و هر کدام نقشهای خاصی در فرآیندهای زیستی گیاهان ایفا میکنند. به عنوان مثالهایی از این دسته، کود گلدهی و کود ریشهزا با تامین عناصر ضروری موجب رشد بهتر و افزایش کیفیت محصولات کشاورزی میشوند.
همچنین، بهبود ساختار خاک، افزایش تولید محصولات و مقاومت گیاهان در برابر بیماریها و آفات از دیگر مزایای این کودها به شمار میروند.
از تفاوتهای این دو کود که به عنوان کود کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرند، میتوان به نیاز بیشتر گیاهان به کودهای ماکروالمنتها نسبت به میکروالمنتها اشاره کرد به همین خاط، کمبود ماکروالمنتها رشد و اندازه گیاه را تحت تاثیر قرار میدهند؛ در صورتی که کمبود میکروالمنتها بیشتر روی رنگ، ظاهر و کیفیت محصول تاثیرگذار هستند.
در نتیجه میتوان گفت وجود این دو نوع کود به عنوان کود شیمیایی کامل میتواند تاثیر به سزایی در زمینه کشاورزی داشته باشد.
کودهای ماکروالمنت
کودهای ماکروالمنت یا کودهای عناصر اصلی، شامل عناصری هستند که گیاهان به مقدار بیشتری از آنها نیاز دارند و برای رشد اولیه و تولید محصول ضروریاند.
مهمترین ماکروالمنتها در کودها شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند که به عنوان مثال از کود اوره 46% کشاورزی در این میان میتوان یاد کرد.
همچنین، عناصری مانند کلسیم، منیزیم و گوگرد نیز در برخی دستهبندیها بهعنوان ماکروالمنت در نظر گرفته میشوند.
- نیتروژن: نیتروژن در تولید پروتئینها، آنزیمها و کلروفیل نقش دارد و موجب رشد طبیعی گیاه و افزایش حجم شاخ و برگ میشود. کمبود نیتروژن معمولا باعث زردی برگها و کاهش رشد گیاه میشود.
- فسفر: فسفر در تولید انرژی و انتقال آن در گیاه بسیار مهم است. این عنصر در توسعه ریشهها، گلدهی و تشکیل میوه نقش دارد. کمبود فسفر باعث کندی رشد، ضعیف شدن ریشهها و کاهش میزان تولید محصول میشود.
- پتاسیم: پتاسیم مقاومت گیاه در برابر بیماریها و شرایط نامساعد را افزایش میدهد و به تنظیم آب در سلولهای گیاهی کمک میکند. این عنصر باعث بهبود کیفیت محصول، افزایش اندازه میوهها و تقویت سیستم ایمنی گیاه میشود مانند کود سولفات پتاسیم.
- کلسیم: کلسیم به استحکام دیواره سلولی کمک کرده و در تقسیم سلولی و تنظیم pH خاک موثر است. کمبود کلسیم باعث ضعف بافتهای گیاهی و کاهش استحکام میوهها میشود.
- منیزیم: منیزیم جزء اصلی مولکول کلروفیل است و در فرآیند فتوسنتز نقش دارد. کمبود منیزیم باعث زردی برگهای پایینی و کاهش تولید کلروفیل میشود.
- گوگرد: گوگرد در ساخت پروتئینها و بعضی آنزیمها دخیل است. کمبود گوگرد باعث زردی برگها و کاهش کیفیت و کمیت محصولات میشود.
کودهای میکروالمنت
کودهای میکروالمنت یا کودهای عناصر کممصرف شامل عناصری هستند که گیاهان به مقدار بسیار کمی از آنها نیاز دارند؛ اما این مقدار کم برای رشد و سلامت گیاه حیاتی است. میکروالمنتها شامل آهن، روی، منگنز، مس، مولیبدن، بور و کلر است.
- آهن: آهن در تولید کلروفیل و فتوسنتز نقشی حیاتی دارد. این عنصر برای انتقال الکترون در گیاه ضروری است. کمبود آهن در کود آهن معمولا باعث زردی برگها در گیاهان میشود.
- روی: روی در تنظیم رشد گیاه، تولید هورمونهای گیاهی و توسعه ریشهها نقش دارد. کمبود روی میتواند باعث کوتاهی گیاه، تغییر شکل برگها و کاهش گلدهی شود.
- منگنز: منگنز در فعالسازی آنزیمها و فتوسنتز نقش دارد. کمبود منگنز باعث زردی برگها و کاهش رشد گیاه میشود.
- مس: مس در تولید پروتئینها و ساخت دیوارههای سلولی نقش دارد. کمبود مس باعث ضعیف شدن بافتهای گیاهی و کاهش گلدهی و میوهدهی میشود. (مانند کود سولفات مس)
- مولیبدن: مولیبدن در تثبیت نیتروژن و تولید آنزیمهای گیاهی نقش دارد. کمبود مولیبدن منجر به زردی برگها و کاهش رشد میشود.
- بور: بور برای تقسیم سلولی و انتقال قندها در گیاه ضروری است. کمبود بور باعث اختلال در رشد ریشهها، تغییر شکل برگها و کاهش کیفیت محصول میشود.
- کلر: کلر در فرآیندهای فتوسنتزی و تنظیم فشار اسمزی گیاه نقش دارد. این عنصر به میزان خیلی کم مورد نیاز است و معمولا در شرایط طبیعی به اندازه کافی در دسترس گیاه قرار میگیرد.
کودهاي مایع یا محلول پاش
کود مایع یا محلولپاش برای اسپری بر روی برگها استفاده میشود و بهسرعت جذب گیاه میشود. این کودها برای مصارف فصلی و تامین سریع مواد مغذی بسیار موثر هستند.
کود کشاورزي مايع میتواند شامل عناصر ماکرو و میکرو باشد و با توجه به نیاز گیاه انتخاب و مورد استفاده قرار میگیرد.
کودهای مایع بسته به نوع و کاربرد میتوانند به دو دسته اصلی کودهای مایع خاکی و کودهای مایع محلولپاشی برگی تقسیم شوند.
از مزاياي کودهاي مايع و محلول پاش ميتوان به سرعت جذب بالا، کنترل دقيق تغذيه، قابل استفاده در سيستمهاي آبياري، امکان کاربرد برگي و جبران سريع کمبود عناصر اشاره کرد.
کاربردهاي کود
از کاربرد کودها ميتوان به تامین عناصر غذایی ضروری برای رشد گیاهان، بهبود کیفیت و افزایش عملکرد محصول، تقویت ساختار و فعالیت میکروبی خاک، افزایش مقاومت گیاهان به شرایط محیطی نامساعد، جبران کمبودهای عناصر غذایی در گیاهان، کمک به فرآیندهای زیستی و فیزیولوژیکی گیاهان، کمک به محصولات خاص در زمان خاص و کاهش اثرات منفی بر محیط زیست اشاره کرد.
راهنمای خرید کود مناسب
برای خرید کود مناسب، لازم است به عوامل متعددی از جمله شناسایی خاک جهت نیاز به سم و کود کشاورزي، انتخاب نوع کود، در نظر گرفتن ماکروالمنتها و میکروالمنتها، انتخاب کود بر اساس روش کاربرد، بررسی کیفیت و اعتبار برند تولید کننده توجه کرد.
علاوه بر این موارد، مطالعه برچسب محصول و دستورالعملهای موجود، توجه به عوامل زیستمحیطی و ایمنی، در نظر گرفتن مجوز فروش کود کشاورزی، محاسبه هزینهها و بودجه، انتخاب زمان مناسب برای خرید و استفاده از کود و توجه به ملاحظات نگهداری و حمل و نقل کود، از جمله عوامل مهم در خرید کود هستند.
جهت کسب اطلاعات بيشتر ميتوانيد با کارشناسان شيميکو در ارتباط باشيد.
بسته بندي و نگه داری کودهای کشاورزی
بسته بندی، نگهداری و تزریق دقیق کودها با استفاده از پمپ تزریق کود کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا شرایط نامناسب میتواند به کاهش کیفیت، تغییر خواص شیمیایی و حتی خطرات زیست محیطی منجر شود.
برای حفظ کیفیت و ایمنی کود، باید به روشهای استاندارد بسته بندی و نگهداری توجه ویژهای کرد.
بسته بندي کودها بسته به نوع آنها به دو دسته اصلي بسته بندی کودهای جامد و کودهای مایع تقسيم ميشود تا کود در برابر عوامل خارجی مانند رطوبت، نور و دما محافظت شود.
از طرفي بسته بندي مناسب کمک میکند تا کود در طول انبارداری و حمل و نقل از آسیب و کاهش کیفیت محافظت شود.
بارگیری و تحویل کودهای شیمیایی
بارگیری و تحویل کودها، به دلیل ویژگیهای شیمیایی و فیزیکی خاص آنها، نیازمند رعایت اصول و استانداردهایی است تا از حفظ کیفیت کودها اطمینان حاصل شود و از خطرات احتمالی جلوگیری شود.
در هنگام بارگیری و تحویل کودها بايد به مواردي مثل آمادهسازی براي بارگيري کود، تجهیزات و روشهای بارگیری، نکات ایمنی در بارگیری و حمل کود، آلودگی محیطی، چگونگي حمل و نقل کودها، تحویل کود و تخلیه در مقصد، ثبت و مستندسازی، قوانين و استانداردها توجه کرد.
قیمت رقابتی کودهای کشاورزی و شیمیایی
کودهای موجود در بازار، شامل کود ایران و کود کشورهای جهان مانند کود ترکیه و کود افغانستان میشود. از این رو، قیمت کود کشاورزی و شیمیایی، از قیمت کود گوسفندی تا قیمت کود اوره که یکی از پرمصرفترین کودهای شیمیایی است، یکی از دغدغههای مهم کشاورزان و تامین کنندگان است.
درک عوامل تاثیرگذار بر قیمت کود و چگونگی رقابتپذیری در این بازار میتواند به کشاورزان و مصرفکنندگان کمک کند تا انتخابهای بهتری در خرید کود کشاورزی داشته باشند.
شما میتوانید جهت تهیه و ثبت نام کود کشاورزی خارجی و ایرانی با بهترین کیفیت و مناسبترین قیمت، با کارشناسان شیمیکو در ارتباط باشید.